بسم الله الرحمن الرحیم
گروه فقه سیاسی مرکز پژوهشی فقه و اجتهاد فاضل میزگرد علمی «فقه و انتخابات در آراء فقیهان معاصر» را با ارائه حجت الاسلام و المسلمین محمدمهدی مقیسه، حجت الاسلام و المسلمین دکتر مهدی امیدی، حجت الاسلام و المسلمین محمد متقیان و حجت الاسلام و المسلمین دکتر محمد قاسمی و مدیریت حجت الاسلام و المسلمین حسین حمزه روز چهارشنبه 6 تیرماه برگزار کرد.
در این جلسه حجت الاسلام و المسلمین محمدمهدی مقیسه به تبیین دیدگاه حضرت آیت الله العظمی میرزا جواد تبریزی رحمت الله علیه پرداخت. ایشان ادله ولایت فقیه از منظر آیت الله العظمی تبریزی رحمت الله علیه از باب ولایت بر امور حسبه دانست. امور حسبه هر امری که مطلوب شارع باشد و تعینی در شخص خاص نداشته باد را شامل می شود. با این توضیح آیت الله تبریزی هر چند از حیث دلالی قائل به ولایت مطلقه فقیه نیست اما از حیث مصداقی همه شون اجرایی فقیه در امر حکومت را شامل می شود. از سوی دیگر هر فقیهی که متصدی امر حکومت شد بر دیگر فقیهان استعانت و جلوگیری از تضعیف این فقیه واجب است. از این رو شرکت در انتخابات و کمک به مشارکت مردم در انتخابات برای تقویت نظام اسلامی بر همه واجب می شود.
حجت الاسلام و المسلمین دکتر مهدی امیدی نیز با تشریح دیدگاه علامه مصباح یزدی رحمت الله علیه به بیان فلسفی لزوم انتخابات برای نظام اسلامی پرداخت. از منظر آیت الله مصباح یزدی رحمت الله علیه علم و قدرت شرط عام انتخاب است. ایشان در تبیین فلسفه انتخابات لحاظ مردم در جمهوریت نظام را عنصر اصلی این مهم دانسته و فرمود هرچند مشروعیت نظام اسلامی به مردم وابسته نیست اما در حکومت اسلامی حضور و مشارکت مردم لحاظ شده و انتخابات روشی برای حضور مردم است.
حجت الاسلام و المسلمین محمد متقیان در بیان دیدگاه آیت الله حائری حفظه الله فرمود: رگه های مباحث انتخابات در اندیشه ایشان را می توان در مسئله انتخاب ولی فقیه دنبال کرد. آیت الله حائری در یک فرض رجوع به انتخابات در مسئله ولایت فقیه جایز دانستند و آن مربوط به موردی است که مثلا ده فقیه همه شرایط و ملاکات ادله ولایت فقیه را بنا به اطلاق شمولی دارا هستند از این رو به در این مورد به دلالت بدلی رجوع کرده و به آرا امت برای انتخاب ولی مراجعه می کنیم.
حجت الاسلام و المسلمین دکتر محمد قاسمی در پایان به بیان دیدگاه آیت الله فاظل لنکرانی حفظه الله پرداخت و فرمود امر حکومت از آنجا یک تکلیف اجتماعی محسوب می شود و در حوزه تکالیف اجتماعی است یک مورد تکلیف والی در این حوزه است و دیگری تکلیف مردم در این حوزه مطرح است. سوال در این میزگرد این است که مردم در حوزه تکالیف اجتماعی خود در حکومت اسلامی چه وظیفه و نقشی دارند. از آنجا که ولی امر در تصدی اجبار ندارد و برای تصدی امر حکومت حضور مردم ضروری است بدون مردم نمی تواند حکومت تشکیل دهد. مردم در حوزه تکالیف اجتماعی خود واجب است ولی امر را در تصدی تبعیت کنند. میزان حضور مردم آیا همه مردم است؟ خیر به مقداری که برای تشکیل حکومت لازم است حضور مردم کافی است. مسئله انتخابات از دیگر تکالیف اجتماعی است که حاکم برای اداره حکومت و تعیین متصدیان اجزایی از مردم مشورت می گیرد.